Faksimile

Text

man
dze dalej
il
i w cale
przedzin
nani
ca bal¬
i wy-
kolej,
jak acu
nący tego
edi Kra-
skiego, ja-
panora¬
na stop
bram,
Zwycię-
yo
nem.
zas ewan-
biony, jak
ana¬
dam sie
i przelom
vie.
szcze jedno
RZA,
KIEGO.
by kome-
z kawalut
sen wa-
il sie ge¬
czy panna
para no¬
nica wie-
czy też
nie, panna
le Zale-
o tego, czy
zamiast
przed pra-
bok szczu-
o do głów-
alo: A to
has pro¬
kiwa, za-
studjowal
du Co¬
nawia. Za-
k polsko-
nicht
icąc widzieć tę, dla której wszystkie zo-
nie podobała, bo jest ście sztuczne i macie
Ausschnitt aus
ały porzucone. Wie im też podczas ko-
wysokie obcasy, malujęcie geby i duszą.
wody ślubnego świeciły się śliki, jak
Jadwisia to jest dopiero skarb, bo czy
wilk. Rydel nie stracił kontenansu, sed
buta-
marcypan, ona was przeważyła
vom
zuchowato przez różgi, opisując swoim kor-
wszystkie. Jej gebusia nad wszystkie ge-
pusem buczuczną osemkę, szedł odważnie
busie, a wyście wszystkie przydule!
niby Matho Salammb Flauberta. (Zresztą
No i co miały powiedzieć te panny
już my to umiem wszyscy, my Polacy, po-
w kościele Marjackim, 2) profesorowi
grobowce rozbiorów, przechodzący tyle ra-
estetyki
y szpalerem braci Rosjan — przez rozgi.
.
de Czarna Księga).
Taki już z fachu i z urzędu musi się
WYCINE ADAMEN
na tem znać lepiej“.
Wszystkim nam mane dzieło, opujące jakrawo
A
(Ale im posolil.).
je meczeństw polskich pod Moskalem.
2
Nr.
Dr TADEUSZ SWINTEK (Kraków).
ERAS
RESEREI
DMA MONARCHI.
ci w gruzy. Dogasa ojciec Trotta z żalu za melancholii. To niby mikrokosmos mo-
MARS RADETZKYEGO.
narchi. Matka, żydówka galicyjska, pół-
synem i cesarem.
Józef Roth to nieznany zolnier" habe¬
polska, półrosyjska, ojciec Wiedeńczy,
Oto wszystko, A jednak tej niewinnej,
burski, ostatni z udzi, co waczy, prze-
troch urzędnik, troche cygan-artista, do¬
melodyjnej książki ulekli się dzisiejsi
lewa atramenti cierpi za świetną przy-
woipi, sceptyk, umiarkowany alkoholik.
władcy niemiec. Poczuli, i trafnie, że wie-
szłość dynasti. Pisarz, który nie jest kul-
ty, jakich dziesiątki u Bahra, Schnitzlera
je z niej odurzający zapach rzeczy minio
tur-bolszewikiem ani nawet socjalista,
czy Rittera. Lata szkolne w Pietisten¬
wypiekniałych we
nych, urokliwych i
owszem na nasz gust jest raczej wstecz-
gymnasium, potem nadza latana tekoja-
wspomnieniu. Nie to, że jest to tylko kam
nikiem, a napewno legitymista i rojali-
mi, studia w seminarium germanistycz-
stwo perspektywy. Czar działa. Działa
sta, ściągnął na siebie specjalną niechać
nem, wojna, trzy miesiące w niewoli ro-
mocniej, niż obiecany raj anschlussu, po
Goebbels a uporem, z jakim waczy o re-
syjskiej, poczem Roth zbiegł i znalazł się
brzmiewa głośniej, niż pozdrowienie
stytucje Habsburgów. Walka to zresztą
w sytuacji, którą opisał w „Ucieczce bez
„heit" z tysiąca gardzieli ciskane w stro-
i pór, jak wszystko co robi prawy Au-
końca (Die Flucht ohne Ende): bez bro¬
ne Wiednia. Mas Radetzky ego palo
strjak, sceptyczne troche, elegijne i me
ni, bez zajęcia, bez określonych celów, ob¬
no na place Opery. Skonfiskowano też in
lancholijne. Powieść zwie się buczucznie
cy i niepotrzebny w powojennem społo-
ne książki Rotha, a z niemi jego konto
„Marsz Radetzky ego" (Radetzky Marsch,
czeństwie. Wtedy to odkrył w sobie powo-
wydawcy, kilkadziesiąt tysięcy marek,
dźwięczy w tytule rytm bębnów, fligehor¬
lanie pisarskie.
dorbek wielu lat. Nie chcąc też wracać
nów i puzonów, pogwiz wiedeńskich
do Wiednia, Wiednia czerwonych czy fa-
Nienawidzi wszelkiej mistyki kole-
uliczników, wyprzedzających orkiestre
szystów, z milości dla Habsburgów Roth
nej, jest indywidualista typu parlamen-
tupot butów komisnych, który okraży
tarnego. Po Wiednie utraconym koha
setki razy ring i pratery, przyspiesza-
tylko Pary. Jest dobrym Europejczy-
bicie sera dzieczęto, rozpierał piers
kiem, jak wszyscy prawdziwi Austrjacy.
gapiów dumą i wiarą w nieśmiertelność
obojętne częścy czy polsko-ydowcy.
monarchi. Lecz melodia powieści smutna
Zweigowi ma za złe jego pacifism,
jest, jak pogrzeb pierwszej klasy.
a Freuda nazywa spowiednikiem bogatych
Jest to obraz zmierzchowych lat monar-
żydówek niech przejdą na katolicym,
cji, obraz, widziany poprzez los jednej
-
rodziny, olisko urzędniczej. Pradzia
sie będą w konfesjonałach, i zadarmo. Jest
Trotta, tandam, na starość inwalida
sumiennym pracownikiem w materjale
w Laxenburgu, to był dzenny chop sło-
słowa, poprawia pilnie, waży wyrazy, na-
weński z zapadłej wsi Sipolje. Ale syn,
słuchuje rytmu zdań. Bo twórczość pisar-
porucznik piechoty, uratował cesarzowi ży-
ska, to praca wyznawcy, sama szczerość,
cie pod Solferino. Chopietom kilku po-
jedyny prawdziwy wyraz życia. Czy ma
koleń przypominały czytanki szkolne ów
jaka misję Zapewne żadnej. Roth nie wie-
incident, który wieśniczą rodzinę ze Si¬
rzy wogóle w żadną misję ludzka, czło-
polje przemienił w baronów von Trotta
wieka nie może uratować człowiek, Kto
und Sipolje, a wszystkim obywatelom
sądzi inaczej, dojrzały jest do komuni-
świecić miał przykładem, jak dobrotliwe-
mu lub faszym. Roth jest wierzy:
JOSEF ROTH.
mu monarzenieść należy w ofierze mie-
człowieka uratować może tylko niebo. Ko-
nie swoje i życie. Ale substancja heroicz-
cha katolicym, jako krację żydowska,
został wygnańcem. I pomyśleć, że z tem
na dziwnie rych wypała się w tej ro
i nie zazna szczęścia, póki nie przywdze-
wszystkiem jest to milość bez szczęścia
zieher oder
je sukni mnicha, nie skryje się przed
bez egzaltacji, milość poprostu bez uczu-
już tylko starosta na Morawach, sztywny
gwałtem życia w cieniach klasztoru, jak
cia, milość z rezygnacji.
biuokrata, oschy jak wirginia ze słom
Huysmans. Laska koska — to wszystko,
ką, porządny jak stos aktów, ułożony
Bez niej nie można żyć ani pisać.
ROJALISTA Z ROZPACZY.
w szace. A syn starosty, porucznik na
Ten melan sceptycyzmu z wiary, epiku-
Roth jest predestynowany na obronce
kresach Galicji, to już dekadent komplet
rejski katolicym, legitymi, który żyje
monarchi. Habitus austrjacki, jakby kil-
ny: nudzi się, pije i rozmyśla desperacko,
w strachu przed przymusem reglamenta¬
ka osobowości sprzecznych, nawarstwio-
przestaje wierzyć w świętość munduru,
cji i gotów akceptować władzę z laski
nych jedna na drugą sztywny kark i po-
wątpi w sam sens i powołanie monarchi.
Boga, byle tylko ratować resztę własnej
stawa oficerska zdają się tesknić za błę
Gdyby nie wybuch wojny, zrzuciłby mo-
swobody — to wszystko stan bardzo ludz-
kitnym kaiserrockiem, ale z oczu blyska
że mundur i wstąpił do kolej. Szczęściem
ki i bardzo godny pożałowania. Ale skoro
raporaz niecierpliwa gorącza semity.
ojciec Trotta nie dożył tego wydu. Po-
Roth usiłuje nas nawracać, kiedy obiecuje,
poszukiwacza prawd absolutnych, a roz-
rucznik ginie, jedna z pierwszych ofiar na
że Habsburgowie staną się środkiem
poznawszy względność wszystkich osiąg
atrakcyjnym dla katolickich Niemców po-
nieć, słowiańska chandra macha na nie re
froncie rosyjskim. A poten - to już ko-
łudniowych, rozluźnia niebezpieczną jed-
ką i powleka oficerskie oblicze woalem
nie świata. Umiera cesarz, monarchja le-
wanych les
Cichat Wandal — ustyczy glos.