madens Adams speeide.
KUNST EN LETTEREN
SCHNITZLER’S
INTERMEZZO.
Vereenigd Toorent,
Stadsschomoburg.
Men kan zulk een psychologische ontrafenne
van de fiinste gevoels- en gedachten verstren¬
gelingen als Schnitzler’s „Zwischenspiel“ geeft,
niet herleiden tot een korte inhoudsoptave
van drie bedrijven; en des te minder waar
al nier zeif nauwelijks meer doet dan ont¬
leden, en ons twijfelend laat.
Misschien is het eenvoudigst doordringen in
dezen Schnitzler mogelijk wanneer men ze
ziet als de verhouding van twee uiterst ver¬
fünde, egoistische, gecompliceerde kunste¬
naarsfiguren, deze componist Adams en zijn
vrouw de zangeres Cäcilie, die meenen mei
rede en overleg en waarachtige eerlijkheid de
elementaire verhonding van man en vrouw
te kunnen regelen. Die, na jaren van geluk.
meenen in ecn vriendschap die voor den ander
geen geheimen verzwiigt en jeder zijn ner¬
soonlijke vrisheid laat, een zuivere sfeer te
kunnen scheppen, vrij van alle troebelheid van
bedrog. En die deze poging zien mislukken
Misschien, omdat met een vrijheid voor de
vrouw andere beteekenis heeft dan voor den
man; omdat wat voor den een avontuur voor
den ander nieuw even is.
Misschien omdat as de elementaire kracht
senmaal door dit flingesponnen moderne weef
sel van hooggestemde voornemens heen breekt,
het oude geweld, begeerte, haat, moordlust
verschlint, dat eigenlijk slechts zoolang onder
iet andere ve orgen lag „Wären wis waar?“
vra: äcilie an het slot tragisch Waren
wij ## cerlijker geweest als wij bitterder.
barder, primitiever waren geweest?
Schnitzler stelt hier telkens zulke vragen
aan zisn eigen figuren: hij stelt zeifs in den
ironischen raisonneur Rhon zichzelf met com¬
ventaur on stuk en figuren op de planken.
Hi versmaadt zeifs bij monde van Rhon de
#envoudigste oplossing, verzoening om het
kind, als theatraal. Kortom hij compliceert
tot het uiterste ziin uit den aard gecompli¬
ceerde stof
#wars zin beide hoofafiguren kunstenaars
te kiezen, die in hun werk een uitweg vinden
kunnen, stelt hij zijn vragen nog specialer;
en z00 er een oplossing aanwezig is, dan ware.
het deze dat Adams, heengaande zijn vrouw
voor haar geschreven partituur op den
de
vleugel ligt en dat zij ze zingen zal
Men kan van dezen Schnitzler houden of nist
houden: d evtterst fiine psychologische ont¬
leding, de hoogste waarop hil ziin problemen
stelt, de prachtige tegenstelling van wat deze
problemen voor den man anders doet zijn dan
voor de vrouw: dat alles boeit ons met ziin
spel van schakeering en innerlijke handeling,
in een goede opvoering als deze Vooral Vera¬
Bondam gaf reeds in het eerste bedriff zeer
zuiver die sfeer van onderlinge verwiidering.
waaronder de liefde toch nog slnimert, en mo¬
geljjk opnieuw bloeien kan; zi, wist ook later
met kleine, zekere toetsen de schifnbare on¬
herroepelijkheid van de breuk te geven; zi
gaf ons die primitieve zuiverheid van de vrou¬
welljke natuur, die rede en theorie te boven
gaat, en die eigenllik in deze Schnitzler ons
eenige vaste steunpunt is. Laseur maakte Ama¬
deus Adams tot een nobele. met zichzelf strif¬
dende figuur, doorwerkt en menscheljjk, vooral
treffend waar ten slotte jaloezie en hartstocht
de overhand krijgen op zijn eigen redelijke
redeneering en zelfbedrog.
EnE zoo ging deze tocht van de vriendschap
langs den afgrond der liefde, waarbij strui¬
kelen onvermijdelijk schifnt, ons in al haar
hopeloosheid en nuances voorbij
Toch zijn er hier gidsen: de ecnvondiger
naturen van Sigismund en Marie Rhon, waar¬
Nan Cruys Voorbergh voortreffellik de cerste“
SCHNITZLERS
INTERMEZZO.
Vereenigd Tooneel,
Stadsschomoburg.
Men kan zulk een psychologische ontrafeline
van de fiinste gevoels- en gedachten-verstren¬
zelingen als Schnitzler’s „Zwischenspiel“ geckt.
niet verleiden tot een korte inhoudsopgave
van drie bedrijven; en des te minder waar
hij hier zeif nauwelijks meer doet dan ont¬
leden, en ons twilfelend laat.
Misschien is het eenvoudigst dcordringen in
dezen Schnitzler mogelijk wanneer men ze
ziet als de verhonding van twee uiterst ver¬
fünde, egolstische, gecompliceerde kunste¬
Vnaarsfiguren, dezen componist Adams en zijn
vrouw de zangeres Cäcilie, die meenen mei
rede en overleg en waarachtige eerlijkheid de
elementaire 'verhouding van man en vrouw
te kunnen regelen. Die, na jaren van geluk.
meenen in een vriendschap die voor den ander
geen geheimen verzwiigt en ieder zin per¬
soonlijke vrijheid laat, een zuivere sfeer te
kunnen scheppen, vrij van alle troebelheid van
bedrog En die deze poging zien mislukken
Misschien, omdat zulk een vrijheid voor de
vrouw andere beteekenis heeft dan voor den
man; omdat wat voor den een avontuur voor
den ander nieuw leven is.
Misschien omdat als de elementaire Kracht
eenmaal door dit flingesponnen moderne weef¬
Isel van hooggestemde voornemens heen breekt.
het oude geweld, begeerte, haat, moordlust
verschlint, dat eigenlijk slechts zoolang onder
het undere verborgen lag. „Wären wij waar?“
vraagt Cäcilie aan het slot tragisch Waren
wil niet eerlijker geweest als wij bitterder:
barder, primitiever waren geweest?
Schnitzler stelt hier telkens zulke, vragen
aan zin eigen figuren: hij stelt zeifs in den
ironischen raisonneur Rhon zichzelf met com¬
mentaar op stuk en figuren op de planken.
Hij versmaadt zelfs bij monde van Rhon de
eenvoudigste oplossing, verzoening om het
kind, als theatraal. Kortom hij compliceert¬
tot bet uiterste zin ult den aard gecompli¬
ceerde stof
Door als ziin beide hoofdfiguren kunstenaars.
te kiezen, die in hun werk een uitweg vinden
kunnen, stelt hij ziin vragen nog specialer;
en zoo er cen oplossing aanwezig is, dan ware.
het deze dat Adams, heengaande. zijn vrouw
voor haar geschreven partituur op den
de
vleugel ligt, en dat zij ze zingen zal.
Mon kan van dezen Schnitzler houden of niet
houden: de uiterst fiine psychologische ont¬
leding, de hoogte waarop hij ziin problemen
stelt, de prachtige tegenstelling' van wat deze
problemen voor den man anders doet ziin dan
voor de vrouw: dat alies boelt ons met zin
spel van schakeering en innerlijke handeling.
in een goede opvoering als deze Vooral Vera¬
Bondam gaf reeds in het eerste bedrif zeer
zuiver die sfeer van onderlinge verwijdering.
waaronder de liefde toch nog sluimert, en mo¬
zelijk opnieuw bloeien kan; zij wist ook later
met kleine, zekere toetsen de schljnbare on¬
Therroepelijkheid van de breuk te geven: zi
gaf ons die primitieve zuiverbeid van de vron¬
welijke natuur, die rede en theorie te boven
gaat, en die eigenlijk in dezen Schnitzler ons
eenige vaste steunpunt is. Laseur maakte Ama¬
deus Adams tot een nobele. met zichzelf stris¬
dende figuur, doorwerkt en menschelijk, vooral
treffend waar ten slotte jaloezie en hartstocht
de overhand kriigen op zijn eigen redeljjke¬
redeneering en zelfbedrog,
En zo0 ging deze tocht van de vriendschap¬
langs den afgrond der liefde, waarbjj struj¬
kelen onvermijdeljjk schijnt, ons in al haar
hopeloosheid en nuances voorbij.
Toch ziin er hier gidsen: de ecnvoudiger¬
naturen van Sigismund en Marie Rhon, waar¬
van Cruys Voorbergh voortreffelijk den eerste
speelde. Toch schijnt het niet onmogeljjk dar
Schnitzler na deze mislukking een herstel had
kunnen geven, na die struikeling ecn opstaan..
maar hij beslist daaromtrent nict.
woordvoere.
alegnnenn