(warto przeczytaé- nowele (warto przeczytaé- nowele
wórczosel wórczosel
„Pani Beata i jej syn", „Leutnant Gu- „Pani Beata i jej syn", „Leutnant Gu-
stel, Testament kawalera") ozywasi stel, Testament kawalera") ozywasi
dość czesto nuta tragjezna, a w ostatnim dość czesto nuta tragjezna, a w ostatnim
okresie nawet mistyczna. okresie nawet mistyczna.
Dramaty Schnizlera cieszyly siew Dramaty Schnizlera cieszyly siew
drugiej poiowie ub. wieku, zwiaszcza w drugiej poiowie ub. wieku, zwiaszcza w
okresie okolo 1890 r. niezwyklemi sukeo- okresie okolo 1890 r. niezwyklemi sukeo-
sami. riumfalnie obeszly sceny „Milost- sami. riumfalnie obeszly sceny „Milost-
ki", „Welon Beatryczy", „Daleki kraj", ki", „Welon Beatryczy", „Daleki kraj",
„Scheda", „Paracelus", „Zew życia", „Sa- „Scheda", „Paracelus", „Zew życia", „Sa-
motna droga" „Powrót Casanowy" obok motna droga" „Powrót Casanowy" obok
szeregu mistrzowskieh jednoaktówek. A szeregu mistrzowskieh jednoaktówek. A
walka cenzuralnao „Reja", przedstawia- walka cenzuralnao „Reja", przedstawia-
jycego zbyt szczerze erotyczne przypadki jycego zbyt szczerze erotyczne przypadki
mlodzienen, przyczynia de do tem wigk- mlodzienen, przyczynia de do tem wigk-
szego rozglosu poety. szego rozglosu poety.
Slawa nieszla jednak w parze z jego Slawa nieszla jednak w parze z jego
szczesciem osobistem. Nieszczesliwe po- szczesciem osobistem. Nieszczesliwe po-
życie z żoną. a potem samóbójstwo córki życie z żoną. a potem samóbójstwo córki
wpłynęly deprymująco na poetę, czujące- wpłynęly deprymująco na poetę, czujące-
go sie ooraz bardziej osamotnionym. go sie ooraz bardziej osamotnionym.
Twórc Mllostek" inatola i wie- Twórc Mllostek" inatola i wie-
lu innych piénina czes modoci szedt lu innych piénina czes modoci szedt
ze wiata oz Mazy dl dzisiejszej mlo- ze wiata oz Mazy dl dzisiejszej mlo-
dej generacji, ywil jednak wielka go- dej generacji, ywil jednak wielka go-
yez w avem sereu, iż mu w ostatnich la- yez w avem sereu, iż mu w ostatnich la-
tach voczela okazywać zbyt wiele oboję- tach voczela okazywać zbyt wiele oboję-
toe toe
Poruszaliśmy te sprawę w naszej Poruszaliśmy te sprawę w naszej
ostatniej rozmowie — pisze jeden z dziey- ostatniej rozmowie — pisze jeden z dziey-
uikarzy. spominjący ostatnie chwile uikarzy. spominjący ostatnie chwile
Schnitzlera. Schnitzlera.
Niech pan wyliczy: przez wiele scon Niech pan wyliczy: przez wiele scon
niemieckich przeszły w „triumfalnym po- niemieckich przeszły w „triumfalnym po-
chodzie" moje ostatnie eztery sztuki?- chodzie" moje ostatnie eztery sztuki?-
zapytał mnie w pewnej cuwili dramaturg. zapytał mnie w pewnej cuwili dramaturg.
Opuścilem glowę zawśtydzony. Opuścilem glowę zawśtydzony.
Wiedzialem, że każdą z tych czterech Wiedzialem, że każdą z tych czterech
sztuk wystawiał ten i ów teatr zajędwie sztuk wystawiał ten i ów teatr zajędwie
po kilka razy. Najbardziej zaś bo.ał au- po kilka razy. Najbardziej zaś bo.ał au-
tora fakt, že żadna z piemieckich scen nie tora fakt, že żadna z piemieckich scen nie
wystawila jego ostatniej komedji „WV po- wystawila jego ostatniej komedji „WV po-
dmuchach lata" (dosl. „Im Spiel der dmuchach lata" (dosl. „Im Spiel der
Sommerlüfte“) Sommerlüfte“)
- Wiem — mówil gorzko — mlodzi - Wiem — mówil gorzko — mlodzi
ludzie wyjaśniają, że moje rzeczy nie są ludzie wyjaśniają, że moje rzeczy nie są
już współczesne. Wiem; dzisiaj niema już współczesne. Wiem; dzisiaj niema
już żadnych podmuchów lata!" — Zatem już żadnych podmuchów lata!" — Zatem
wszystko jedno., Zatem dopiero znów za wszystko jedno., Zatem dopiero znów za
pięédziesiąt lit! pięédziesiąt lit!
Co mają oznaczać te zagadkowe slo- Co mają oznaczać te zagadkowe slo-
Sehpitzler zmarł z tą niezachwianą Sehpitzler zmarł z tą niezachwianą
pewnością że jego dziela świat czytac pewnością że jego dziela świat czytac
będzie za dziesiątki i setki lat. chociaż o- będzie za dziesiątki i setki lat. chociaż o-
becnie panująca moda literacka uważa becnie panująca moda literacka uważa
wielkiego piewcę minionej Austrji za prze wielkiego piewcę minionej Austrji za prze
brzmialego bezpowrotnie. brzmialego bezpowrotnie.
— W starej szafie, którą Schnitzler o- — W starej szafie, którą Schnitzler o-
tworzył kiedyś przy muie — pisze dzion- tworzył kiedyś przy muie — pisze dzion-
nikarz — znależć można jego pamiętniki nikarz — znależć można jego pamiętniki
w trzech częściach: pierwsza część opu- w trzech częściach: pierwsza część opu-
blikowana ma być zaraz po jego śmierei, blikowana ma być zaraz po jego śmierei,
druga — dziesięć lat póżniej, trzecia, naj- druga — dziesięć lat póżniej, trzecia, naj-
ważniejsza, pięćdziesiąt lat po śmierci Ar¬ ważniejsza, pięćdziesiąt lat po śmierci Ar¬
tura Schnitzlera. tura Schnitzlera.
Nie miał on też najmniejszej wątpli- Nie miał on też najmniejszej wątpli-
wości, że pięćdziesiąt lat po jego émierci wości, że pięćdziesiąt lat po jego émierci
zainteresowanie jego autobiografją będzie zainteresowanie jego autobiografją będzie
wielkie i żywe. wielkie i żywe.
Zywe. Zyjące po 50-ciu latach. Dla- Zywe. Zyjące po 50-ciu latach. Dla-
tego napisal te intymne szczególy z swe- tego napisal te intymne szczególy z swe-
go życia. Chciał żywym pozostać w pa- go życia. Chciał żywym pozostać w pa-
mieci pokoleň, żyć w niej! mieci pokoleň, żyć w niej!
(bar.). (bar.).
Nadmienié wypada, że Schnitzler: nie Nadmienié wypada, że Schnitzler: nie
doczekal się wielkich uroczystości, jakie doczekal się wielkich uroczystości, jakie
miasto rodzinne przygotowalo ku uczcze- miasto rodzinne przygotowalo ku uczcze-
niu 70-tej rocznicy jego urodzin. niu 70-tej rocznicy jego urodzin.
OBSERVER OBSERVER
I. österr. behördl. konzessioniertes I. österr. behördl. konzessioniertes
Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte
WIEN, I., WOLLZEILE 11 WIEN, I., WOLLZEILE 11
TELEPHON R-23-0-43 TELEPHON R-23-0-43
Ausschnitt aus: Ausschnitt aus:
Polontu (Katouten) Polontu (Katouten)
30.10.1931. 30.10.1931.
vom: vom:
Artur Schnitzler Artur Schnitzler
Zmarły w Wiedniu w dnlu 21 h. m., w wie- Zmarły w Wiedniu w dnlu 21 h. m., w wie-
ku lat 69. znakomity pisarz, poeta i drama- ku lat 69. znakomity pisarz, poeta i drama-
turg austriacki. Artur Schnitzler, uro¬ turg austriacki. Artur Schnitzler, uro¬
dzil się 5 maja 1862 r. w Wiedniu. Już w domu dzil się 5 maja 1862 r. w Wiedniu. Już w domu
redziców wchlonął młody Artur atmosferę redziców wchlonął młody Artur atmosferę
sztuki 1 tentru, gdyż w kregu pacjentów ojca sztuki 1 tentru, gdyż w kregu pacjentów ojca
jego, znanego w Wiedniu laryngologa i profe- jego, znanego w Wiedniu laryngologa i profe-
sora unwersytetu, znajdowall się wybitni ar- sora unwersytetu, znajdowall się wybitni ar-
tyści. aktorzy i aktorki. tyści. aktorzy i aktorki.
Artur wstąpil. idąc za przykładom ojca, na Artur wstąpil. idąc za przykładom ojca, na
medycynę. praktykował w klinikach przez pa- medycynę. praktykował w klinikach przez pa-
re lat jako lekarz-internista (1886—1889), a w re lat jako lekarz-internista (1886—1889), a w
r. 18%3 został asystentem swego ołca w poli- r. 18%3 został asystentem swego ołca w poli-
kliniee wiedensklej. kliniee wiedensklej.
Bliski kontakt ze Swiatem artrstrcrnym! Bliski kontakt ze Swiatem artrstrcrnym!
teatrlnm uplynl Jednak decydująco na teatrlnm uplynl Jednak decydująco na
zmiane karjery zyclowej Schnitzlera. Przerzu- zmiane karjery zyclowej Schnitzlera. Przerzu-
ca slę on do literatury i po kilku próbach wy- ca slę on do literatury i po kilku próbach wy-
daje pierwszy swól utwór scenlczny (1889) p. t. daje pierwszy swól utwór scenlczny (1889) p. t.
„Anatol", który jest szeregiem udramatyzowa- „Anatol", który jest szeregiem udramatyzowa-
nych dłalogów. Na scenle wszekże ukazała się nych dłalogów. Na scenle wszekże ukazała się
pierwsza „Bajka" (1893), „Anatol" zaś ulrzał pierwsza „Bajka" (1893), „Anatol" zaś ulrzał
światlo kinkietów teatralnych dopiero w roku światlo kinkietów teatralnych dopiero w roku
1895. Na rok 1896 przypada sztuka „Taniec Mi- 1895. Na rok 1896 przypada sztuka „Taniec Mi-
lości". wystawiona w r. 1920 na scenie wie- lości". wystawiona w r. 1920 na scenie wie-
deńsk'ego Rainund-Teatru. Póżnie) ukazuja deńsk'ego Rainund-Teatru. Póżnie) ukazuja
się w szybkiem tempie inne utwory Schnitzle- się w szybkiem tempie inne utwory Schnitzle-
ra: „Testament" (1897), „Zielona Papuga ra: „Testament" (1897), „Zielona Papuga
(1895). „Welon Beatryczy“ (1899), „Literatu- (1895). „Welon Beatryczy“ (1899), „Literatu-
ra" (1901). „Kolacyjka", „Marjonetki", „Prose- ra" (1901). „Kolacyjka", „Marjonetki", „Prose-
sor Bernhardi“ etc. etc. sor Bernhardi“ etc. etc.
Wielki talent Schnitzlera znalazl .2 swó) Wielki talent Schnitzlera znalazl .2 swó)
wyraz w szeregu nowel 1 powleści: w r. 1892 wyraz w szeregu nowel 1 powleści: w r. 1892
ukazała slę jego nowela „Smierć", w r. 1895 ukazała slę jego nowela „Smierć", w r. 1895
- „Kwlaty", „Pożegnanle“ (1896), „Porucznik - „Kwlaty", „Pożegnanle“ (1896), „Porucznik
Gus:!" (1900), „Tancerka grecka, „Przepo- Gus:!" (1900), „Tancerka grecka, „Przepo-
wiednia“, „Zabósca" etc. Jedną z ostatnich no- wiednia“, „Zabósca" etc. Jedną z ostatnich no-
wel Schnitzlera była „Panna Elza" (1924), oraz wel Schnitzlera była „Panna Elza" (1924), oraz
„Marzenie" (1926 r.). „Marzenie" (1926 r.).
OBSERVER OBSERVER
I. österr. behördl. konzessioniertes I. österr. behördl. konzessioniertes
Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte
WIEN, I., WOLLZEILE 11 WIEN, I., WOLLZEILE 11
TELEPHON R-23-0-43 TELEPHON R-23-0-43
Ausschnitt aus: Ausschnitt aus:
7 Da Warzsua 7 Da Warzsua
vom: 30.10.1931 vom: 30.10.1931
Znany pisarz Artur Schnitzler, którego Znany pisarz Artur Schnitzler, którego
liczne utwory zostały przetłomaczone liczne utwory zostały przetłomaczone
na język połski, zmarł w Wiedniu w na język połski, zmarł w Wiedniu w
wieku 70 lat. wieku 70 lat.