box 5/2
31. Fraeulein Else
„
VI1, Kçe
Het Vaderland,
18.4.26,
Den Haag
VOORDRACHTSMATINEE
CHARLOTTE KÖHLER.
Fräulein Else.
Men schrifft ons uit, Amsterdam:
Charlotte Köhler is uit Berlisn terug¬
gekeerd cn gistermiddag is zij wederom
voor het eerst — ditmaal in het Centraal
Theater — voor het vortlicht getreden
met ecn voordracht van #rthur Selmitz¬
ler’s nieuwste novelle Fräulein Else. De
geschiedenis van het meisje, dat om haar
äder van financieelen ondergang te red¬
den steun zoekt hij can ouden vriend van
de familie. Hjj is tot het lecnen van geld
aet
bereid, maar ziin bereidverklaring wordt
gevolgd door een je tc désirc. Als cen
tweede Monna Vanna, naakt onder den
antel, zal Else voor hem verschifnen.
Breed uitgesponnen geeft ons de schrijver
liet verhaal van Elsc’s droom, kaar be¬
wusteloos worden mnet tot slot het innemen
van het vergif en de werking ervan.
Charlotte Köhler heeft volgens aanwis¬
zingen van Sehnitzler cen groot aantal
coupures aangebracht en er is ccn stuk
overgebleven, dat nog tameljjk lang valt
om aan te booren en dat de voordrachts¬
kunstenares geen geringe eischen stelt.
Over het algemeen heeft zij ons, op ccn
kleine inzmking hier en daar na — en wie
zal haar dat kwalijk nemen bij ccn voor¬
dracht van ruim anderhalf nur
weten
#te boeien. Verrassend, met veel schakee¬
ring gaf zij ons het begin, den cigenlisken
opzet. Duidelijk en met wissclende into¬
natie kwam alles tot ons en prachtig
werden de woorden door ccn juiste ge¬
laatsuitdrukking ondersteund. Nog sug¬
gestiever gaf zij de sterfscène, 200 vol¬
cmen gaaf, dat we haar spoedig op het
tocneel hopen terug te zien.
Een kleine schare tochoorders beloonde
haar voor dezen schoonen middag met ap¬
plaus en wat blocmen.
E. K.
Algemeen Handelsblad
18.4.26
Ansterdan
CHARLOTTE KÖHLER.
Arthur Schnitzler’s „Fräulein Else“'.
Centraal Theater.
Niet de dezer dagen verschenen vertaling,
maar de Duitsche tekst van Schnitzler’s
meesterlijke novelle heeft mevrouw Charlotte
Kähler gistermiddag
in het Centraal
Theater voorgedragen. Zij had de moeilijke
taak de torso tot leven te wekken, die de
vele coupures (aangebracht volgens aanwij¬
zingen van den schrijver) van het werk heb¬
ben over gelaten
Veel van deze besnoeling was stellig on¬
vermijdelijk, omdat het publiek nu eenmaal
niet in een schouwburg komt om zich, zij't
ook nog zuike voortreffelijke, novelles te
laten voorlezen. Zelfs nu nog was er blijk-
baar tusschen den eersten climax en het
prachtige „presto finale“, even cen inzin¬
king bij het publick, dat overigens bijna
twee uur in onafgebroken aandacht de on¬
vermoelbare vertolkster bleef volgen.
Om de lijn volkömen gespannen te houden
zou wellicht zelfs nog iecs meer moeten wor¬
den geschrapt.
Ofschoon hier tegenover staat, dat jeder
ontbrekend woord iets ontneemt aan de
onvergetelijke figuur, die Schnitzler in zijn
novelle heeft gegeven, mag mevrouw
Köhler’s voordracht van den sterk verkorten
tekst toch een gebeurtenis worden genoemd,
lie bij een herhaling recht heeft op veel
meer belangstelling dan haar ditmaal ten
deel viel.
Maar.. Eise is in elk geval änders dan
le oorspronkelijke. Het verschil is schifn¬
aar gering maar feitelijk essentieel. Door¬
lat al het „bijkomstige“' achterwege bleef,
ging het nauw merkbaar contact verloren,
lat dit meisje (hoezeer ook geobsedeerd door
den noodlottigen brief, die haar tot het offer
brengt en ondanks haar neiging tot onder¬
gang) in haar wenschen en herinneringen
toch voortdurend met het leven verbindt.
Thans viel de nadruk wel zeer sterk op
et decadente en nauwelijks op de, inder¬
daad zwakke, maar juist in deze figuur 200
ntroerende vitaliteit.
Charlotte Köhler spéélt een mono-drama.
Zij grijpt van hoogtepunt naar hoogtepunt
en slaat zich, met veel begrip en tact, door
de gedeelten heen, die in de dramatische
variant op het novellistische thema minder
goed passen.
Zij 1 reikte sublieme momenten in de
drie groote scènes. Eise’s gesprek met den
man, die haar naakt wil zien vöör hij het
geld geeft, dat haar vader moet redden; dan
haar wanhoopsdaad, wanneer zij om aan
lien eisch te voldoen en zich tevens op de
eheele wereld te wreken, in den salon van
het hotel, in tegenwoordigheig van velen,
den Monna Vanna-mantel laat vallen en, na
dit paroxisme van haat, oerdrift en hysterie
haar sterven aan het gereed gehouden
narcoticum.
In wat daar tusschen lag herinnerde men
zich nu en dan het bezwaar, dat héél in 't
egin de illusie dreigde te verstoren: dat
deze vertolkster met haar beperkte stem¬
middelen slechts enkele, zij het ook de meest
dramarische zijden van deze figuur kan
geven. Maar die dramatische momenten
werden dan ook volkomen verwerkelijkt
en..., gespééld, al bewoog de kleine vrouw
in het wit zich nauwelijks achter het tafeltje
met het boek.
d. G.
31. Fraeulein Else
„
VI1, Kçe
Het Vaderland,
18.4.26,
Den Haag
VOORDRACHTSMATINEE
CHARLOTTE KÖHLER.
Fräulein Else.
Men schrifft ons uit, Amsterdam:
Charlotte Köhler is uit Berlisn terug¬
gekeerd cn gistermiddag is zij wederom
voor het eerst — ditmaal in het Centraal
Theater — voor het vortlicht getreden
met ecn voordracht van #rthur Selmitz¬
ler’s nieuwste novelle Fräulein Else. De
geschiedenis van het meisje, dat om haar
äder van financieelen ondergang te red¬
den steun zoekt hij can ouden vriend van
de familie. Hjj is tot het lecnen van geld
aet
bereid, maar ziin bereidverklaring wordt
gevolgd door een je tc désirc. Als cen
tweede Monna Vanna, naakt onder den
antel, zal Else voor hem verschifnen.
Breed uitgesponnen geeft ons de schrijver
liet verhaal van Elsc’s droom, kaar be¬
wusteloos worden mnet tot slot het innemen
van het vergif en de werking ervan.
Charlotte Köhler heeft volgens aanwis¬
zingen van Sehnitzler cen groot aantal
coupures aangebracht en er is ccn stuk
overgebleven, dat nog tameljjk lang valt
om aan te booren en dat de voordrachts¬
kunstenares geen geringe eischen stelt.
Over het algemeen heeft zij ons, op ccn
kleine inzmking hier en daar na — en wie
zal haar dat kwalijk nemen bij ccn voor¬
dracht van ruim anderhalf nur
weten
#te boeien. Verrassend, met veel schakee¬
ring gaf zij ons het begin, den cigenlisken
opzet. Duidelijk en met wissclende into¬
natie kwam alles tot ons en prachtig
werden de woorden door ccn juiste ge¬
laatsuitdrukking ondersteund. Nog sug¬
gestiever gaf zij de sterfscène, 200 vol¬
cmen gaaf, dat we haar spoedig op het
tocneel hopen terug te zien.
Een kleine schare tochoorders beloonde
haar voor dezen schoonen middag met ap¬
plaus en wat blocmen.
E. K.
Algemeen Handelsblad
18.4.26
Ansterdan
CHARLOTTE KÖHLER.
Arthur Schnitzler’s „Fräulein Else“'.
Centraal Theater.
Niet de dezer dagen verschenen vertaling,
maar de Duitsche tekst van Schnitzler’s
meesterlijke novelle heeft mevrouw Charlotte
Kähler gistermiddag
in het Centraal
Theater voorgedragen. Zij had de moeilijke
taak de torso tot leven te wekken, die de
vele coupures (aangebracht volgens aanwij¬
zingen van den schrijver) van het werk heb¬
ben over gelaten
Veel van deze besnoeling was stellig on¬
vermijdelijk, omdat het publiek nu eenmaal
niet in een schouwburg komt om zich, zij't
ook nog zuike voortreffelijke, novelles te
laten voorlezen. Zelfs nu nog was er blijk-
baar tusschen den eersten climax en het
prachtige „presto finale“, even cen inzin¬
king bij het publick, dat overigens bijna
twee uur in onafgebroken aandacht de on¬
vermoelbare vertolkster bleef volgen.
Om de lijn volkömen gespannen te houden
zou wellicht zelfs nog iecs meer moeten wor¬
den geschrapt.
Ofschoon hier tegenover staat, dat jeder
ontbrekend woord iets ontneemt aan de
onvergetelijke figuur, die Schnitzler in zijn
novelle heeft gegeven, mag mevrouw
Köhler’s voordracht van den sterk verkorten
tekst toch een gebeurtenis worden genoemd,
lie bij een herhaling recht heeft op veel
meer belangstelling dan haar ditmaal ten
deel viel.
Maar.. Eise is in elk geval änders dan
le oorspronkelijke. Het verschil is schifn¬
aar gering maar feitelijk essentieel. Door¬
lat al het „bijkomstige“' achterwege bleef,
ging het nauw merkbaar contact verloren,
lat dit meisje (hoezeer ook geobsedeerd door
den noodlottigen brief, die haar tot het offer
brengt en ondanks haar neiging tot onder¬
gang) in haar wenschen en herinneringen
toch voortdurend met het leven verbindt.
Thans viel de nadruk wel zeer sterk op
et decadente en nauwelijks op de, inder¬
daad zwakke, maar juist in deze figuur 200
ntroerende vitaliteit.
Charlotte Köhler spéélt een mono-drama.
Zij grijpt van hoogtepunt naar hoogtepunt
en slaat zich, met veel begrip en tact, door
de gedeelten heen, die in de dramatische
variant op het novellistische thema minder
goed passen.
Zij 1 reikte sublieme momenten in de
drie groote scènes. Eise’s gesprek met den
man, die haar naakt wil zien vöör hij het
geld geeft, dat haar vader moet redden; dan
haar wanhoopsdaad, wanneer zij om aan
lien eisch te voldoen en zich tevens op de
eheele wereld te wreken, in den salon van
het hotel, in tegenwoordigheig van velen,
den Monna Vanna-mantel laat vallen en, na
dit paroxisme van haat, oerdrift en hysterie
haar sterven aan het gereed gehouden
narcoticum.
In wat daar tusschen lag herinnerde men
zich nu en dan het bezwaar, dat héél in 't
egin de illusie dreigde te verstoren: dat
deze vertolkster met haar beperkte stem¬
middelen slechts enkele, zij het ook de meest
dramarische zijden van deze figuur kan
geven. Maar die dramatische momenten
werden dan ook volkomen verwerkelijkt
en..., gespééld, al bewoog de kleine vrouw
in het wit zich nauwelijks achter het tafeltje
met het boek.
d. G.