Ae Ae
A e e e, ktre staly wiernie pry A e e e, ktre staly wiernie pry
Schnitzler w tej powieści nie Schnitzler w tej powieści nie
przemawiającego do nas już przemawiającego do nas już
zygnacji prześwietlonych zygnacji prześwietlonych
boku Schnitzlera 1 szeptały boku Schnitzlera 1 szeptały
miechen. dobroliym miechen. dobroliym
koloryzuje, nie patrzy tylko ró zdali jakiejś odległej. koloryzuje, nie patrzy tylko ró zdali jakiejś odległej.
mu do ucha ciche słowa, ską- mu do ucha ciche słowa, ską-
Umarl pierca Wiednia, któ- Umarl pierca Wiednia, któ-
zworciadlał Schnitzler jedyna zworciadlał Schnitzler jedyna
pane w mądrości serca kocha- żowemi okularami, lecz pane w mądrości serca kocha- żowemi okularami, lecz
w swoim rodzaju atmosfere w swoim rodzaju atmosfere
strzega bystrem okiem obser- ry jednakowoż moca swej intu strzega bystrem okiem obser- ry jednakowoż moca swej intu
życia życia
jącego, ale podłością jącego, ale podłością
wiedeńską z końca ubeglege wiedeńską z końca ubeglege
zmuszonego wciąż do' masko- watora ciemne zakamarki, ma icji artystycznej, rozległośclą zmuszonego wciąż do' masko- watora ciemne zakamarki, ma icji artystycznej, rozległośclą
glebia glebia
le ułomności, nieznośne wady swych horyzontów, le ułomności, nieznośne wady swych horyzontów,
stulecia. Bohaterami tych jogc stulecia. Bohaterami tych jogc
wania się. wania się.
swej kultury, siłą swej teskno swej kultury, siłą swej teskno
picnwszych dramatów picnwszych dramatów
Smierć podyktowała mu naj żydostwa, narzucone mu w go Smierć podyktowała mu naj żydostwa, narzucone mu w go
moda moda
süsse Mädel süsse Mädel
ty wyszedł daleko poza rogat ty wyszedł daleko poza rogat
„das „das
glebszą chyba nowele p. t. „Das lusie glebszą chyba nowele p. t. „Das lusie
wie- wie-
dziewczyna wiedeńska, dziewczyna wiedeńska,
Wyzwolenie przynieść może ki swego miasta rodzinnego. Wyzwolenie przynieść może ki swego miasta rodzinnego.
Sterben“, w której autor Sterben“, w której autor
dzona za reke przez intuicie trzy sie prosto śnierci w o- tylko odrodzenie żydostwa na dzona za reke przez intuicie trzy sie prosto śnierci w o- tylko odrodzenie żydostwa na
ku miłości i w tej miłości znaj- ku miłości i w tej miłości znaj-
dująca jadyną rację swego ist- dująca jadyną rację swego ist-
nienia, oraz młody człowiek, nienia, oraz młody człowiek,
odwracający się od życia ak odwracający się od życia ak
tywnego, niezdolny do narzu- tywnego, niezdolny do narzu-
cenia rzeczywistości swej wo- cenia rzeczywistości swej wo-
li, przeciwstawiający tej rze- li, przeciwstawiający tej rze-
czyistości gest czyistości gest
znenla, u¬ znenla, u¬
śmiech madrości dojrzałej, któ- śmiech madrości dojrzałej, któ-
rej już aic zaimponować nie po rej już aic zaimponować nie po
trafi. trafi.
Potem rozszerza się widno- Potem rozszerza się widno-
krag Schnitzlera, który w ca- krag Schnitzlera, który w ca-
łym szoregu dramatów („Dei łym szoregu dramatów („Dei
emsame Weg“. emsame Weg“.
„Zwischen- „Zwischen-
cpic“. „Das welte Land") da¬ cpic“. „Das welte Land") da¬
te nam w ramach realizmu te nam w ramach realizmu
psychologicznego, pogłębione- psychologicznego, pogłębione-
go wnldiwą anallza, zaczerp- go wnldiwą anallza, zaczerp-
nięta po części ze szkoly prof. nięta po części ze szkoly prof.
Zyxmunta Preuda, obrazy zma Zyxmunta Preuda, obrazy zma
aada się dszy ludzkiej z ta- aada się dszy ludzkiej z ta-
jemniczem przeznaczeniem, jemniczem przeznaczeniem,
szykującem w swych fałdach szykującem w swych fałdach
dla czlowieka na każdym kro dla czlowieka na każdym kro
ku pulapki zdradzieckie. ku pulapki zdradzieckie.
Moona te dramaty reatis¬ Moona te dramaty reatis¬
tycznie nazwa jakimś spóźnio- tycznie nazwa jakimś spóźnio-
nym symbolizmem, bo rzeczy- nym symbolizmem, bo rzeczy-
wistość jest tuta) palmpsetsem wistość jest tuta) palmpsetsem
ukrywającym glęboką tajem- ukrywającym glęboką tajem-
nice bytu. nice bytu.
Pozostał tyłko w tych dra- Pozostał tyłko w tych dra-
matach, pełnych zadumy, ów matach, pełnych zadumy, ów
melancholijny uśiech smutne! melancholijny uśiech smutne!
rezygnacji, którym bronia się rezygnacji, którym bronia się
ludzie niezdolni do walki ludzie niezdolni do walki
chamstwem życia i z jaskrawą chamstwem życia i z jaskrawą
brutalnością dnia. brutalnością dnia.
Znużona myśl ucieka do za- Znużona myśl ucieka do za-
światów mistyki, ale i tu nie światów mistyki, ale i tu nie
znajduje odpoczynku i z tej znajduje odpoczynku i z tej
krainy wygania ja meubłaga- krainy wygania ja meubłaga-
y niepokói, nieukojona tęsknota y niepokói, nieukojona tęsknota
serca. serca.
Sukces nadzwyczajny Sukces nadzwyczajny
ad ad
niós! Schnitzler cyklem dialo¬ niós! Schnitzler cyklem dialo¬
gów „Der Reigen", w których gów „Der Reigen", w których
nieco zgorzkniały subtelny po- nieco zgorzkniały subtelny po-
eta zamknał miłość, ślepą jak eta zamknał miłość, ślepą jak
fatum. fatum.
Dramat ten wywołal oburze Dramat ten wywołal oburze
nie bigoterji, która piorunowa nie bigoterji, która piorunowa
la z ambon swej la z ambon swej
moralności moralności
konwejonalnej konwejonalnej
przeciwko przeciwko
rzekcmo gorszącej maluczkich rzekcmo gorszącej maluczkich
erotyce erotyce
Schnitzlera, nie do¬ Schnitzlera, nie do¬
strzegając w tym crotyźmie strzegając w tym crotyźmie
cichego szeptu poety, protestu cichego szeptu poety, protestu
jącego przeciwko tyranji mi- jącego przeciwko tyranji mi-
lości. lości.
Ze Schnitzler byl poetą wiel Ze Schnitzler byl poetą wiel
kiej miary i potrafil się wyr- kiej miary i potrafil się wyr-
wać z zaczarowanego kregu wać z zaczarowanego kregu
usypiającej atmosfery wiedeń- usypiającej atmosfery wiedeń-
skiej z końca ubiegłego stule- skiej z końca ubiegłego stule-
cia, świadczy jego dramat cia, świadczy jego dramat
„Prof. Bernhardi“, w którvm „Prof. Bernhardi“, w którvm
daje nam walke lekarza jako daje nam walke lekarza jako