12. Schnitzler's Death 12. Schnitzler's Death
OBSERVER OBSERVER
I. österr. behördl. konzessioniertes I. österr. behördl. konzessioniertes
Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte
WIEN, I., WOLLZEILE 11 WIEN, I., WOLLZEILE 11
TELEPHON R-23-0-43 TELEPHON R-23-0-43
NOWY DZIENNIK NOWY DZIENNIK
(Kraków) (Kraków)
16LISTI 16LISTI
OSKAR MAURIUS FONTANA (Wiedeń) OSKAR MAURIUS FONTANA (Wiedeń)
Pogrzeh Schnitzlera Pogrzeh Schnitzlera
Artura Schnitzlera pochowano w słoneczne, Artura Schnitzlera pochowano w słoneczne,
zimne, jesienne przedpołudnie. W testamen- zimne, jesienne przedpołudnie. W testamen-
cie prosił o pogrzeb ostatniej klasy i żeby u cie prosił o pogrzeb ostatniej klasy i żeby u
trumny nie było żadnych kwiatów. Mimoto trumny nie było żadnych kwiatów. Mimoto
kwiaty nadeszły. Z Kopenhagi: „Od starych kwiaty nadeszły. Z Kopenhagi: „Od starych
przyjaciól". To mu się należało. Zjawil się przyjaciól". To mu się należało. Zjawil się
również wielki piękny wieniec czerwonych również wielki piękny wieniec czerwonych
róż. Nie było szarfy na tym wieńcu. Kto prze- róż. Nie było szarfy na tym wieńcu. Kto prze-
słał ostatnie te pozdrowienia, tego nie można słał ostatnie te pozdrowienia, tego nie można
było stwierdzić. Także i to milczenie miłości było stwierdzić. Także i to milczenie miłości
i wdzięczności należało mu się. Nie móglby i wdzięczności należało mu się. Nie móglby
być pochowany bez tych kwiatów, które mil- być pochowany bez tych kwiatów, które mil-
cząco podano z mroków jemu, który poszedł cząco podano z mroków jemu, który poszedł
w mrok. w mrok.
cmentarza czekali cmentarza czekali
Przed halą żydowskiego Przed halą żydowskiego
Wiednia, czekalo Wiednia, czekalo
pisarze Wiednia i aktorzy pisarze Wiednia i aktorzy
na trumnę wielu lekarzy. Zebrały się raz je- na trumnę wielu lekarzy. Zebrały się raz je-
szcze postacie Schnitzlera. Słychać było dużo szcze postacie Schnitzlera. Słychać było dużo
pełnych zadumy, literackich rozmów o umie- pełnych zadumy, literackich rozmów o umie-
raniu i o ostatnich chwilach. Bylo to, jak u raniu i o ostatnich chwilach. Bylo to, jak u
Schnitzlera. Widziano aktorów uradowanych, Schnitzlera. Widziano aktorów uradowanych,
że mogą się pokazać z szminką smutku na że mogą się pokazać z szminką smutku na
jakby dla zdjęcia jakby dla zdjęcia
nieubarwionej twarzy- nieubarwionej twarzy-
do filmu dźwiękowego, które miało może do filmu dźwiękowego, które miało może
miejsce. Jeden z aktorów nosił potężną brodę. miejsce. Jeden z aktorów nosił potężną brodę.
Była to broda prawdziwa, zapuścił ją. ale Była to broda prawdziwa, zapuścił ją. ale
broda czyniła wrażenie, jakby przylepiona, broda czyniła wrażenie, jakby przylepiona,
jak teatr, który nigdy nie przestaje grać sie- jak teatr, który nigdy nie przestaje grać sie-
bie. Jak u Schnitzlera. Lekarze stali zakłopo- bie. Jak u Schnitzlera. Lekarze stali zakłopo-
tani i pełni wiedzy, na uboczu. Przywykli tak tani i pełni wiedzy, na uboczu. Przywykli tak
w komedjach i nowelach Schnitzlera, a tu na w komedjach i nowelach Schnitzlera, a tu na
pogrzebie grano raz jeszcze Schnitzlera. pogrzebie grano raz jeszcze Schnitzlera.
box 43/24 box 43/24
Nie było prezydenta republiki. Nie wysłał Nie było prezydenta republiki. Nie wysłał
nawet zastępcy. Bo pocóżby? „Tylko błazen, nawet zastępcy. Bo pocóżby? „Tylko błazen,
tylko poeta" — powiada Nietzsche, którego tylko poeta" — powiada Nietzsche, którego
prezydent republiki zna może, choćby nie z prezydent republiki zna może, choćby nie z
czytania. Z pośród ministrów nie zjawił się czytania. Z pośród ministrów nie zjawił się
nikt; radca ministerjalny i radca sekcyjny nikt; radca ministerjalny i radca sekcyjny
„zastępowali" ministerstwo oświaty. Także „zastępowali" ministerstwo oświaty. Także
burmistrz miasta Wiednia został w domu. burmistrz miasta Wiednia został w domu.
Czy zachorował? Nagle? Tylko, że niestety Czy zachorował? Nagle? Tylko, że niestety
także i wiceprezydenci mieli tego przedpołu- także i wiceprezydenci mieli tego przedpołu-
dnia do załatwienia ważne i niecierpiące zwło dnia do załatwienia ważne i niecierpiące zwło
ki czynnożci urzędowe. Przyszedł jednak pe- ki czynnożci urzędowe. Przyszedł jednak pe-
wien radca miejski, ale on przyszedłby i bez wien radca miejski, ale on przyszedłby i bez
jako le- jako le-
upełnomocnienia, własnowolnie, upełnomocnienia, własnowolnie,
karz i entuzjasta sztuki. Tak więc nie było karz i entuzjasta sztuki. Tak więc nie było
oficjalnego Wiednia zupełnie na pogrzebie te- oficjalnego Wiednia zupełnie na pogrzebie te-
go pisarza, który od pokolenia ludzkiego uczy go pisarza, który od pokolenia ludzkiego uczy
nił dla Wiednia więcej, niż wszystkie rządy i nił dla Wiednia więcej, niż wszystkie rządy i
przedstawicielstwa miasta i partje razem przedstawicielstwa miasta i partje razem
wzięte. Taki już jest Wiede i tak pogrzebano wzięte. Taki już jest Wiede i tak pogrzebano
Schnitzlera po wiedeńsku w myśl słów „gar Schnitzlera po wiedeńsku w myśl słów „gar
net ignorieren . Ale to odpowiadało Schnitzle net ignorieren . Ale to odpowiadało Schnitzle
rowi, który nigdy nie był osobą oficjalną, ani rowi, który nigdy nie był osobą oficjalną, ani
nie chciał być nią. nie chciał być nią.
Oto przyniesiono już trumnę z willi Schnit- Oto przyniesiono już trumnę z willi Schnit-
zlera. Niosło ją czterech ludzi. Za czarnoobitą zlera. Niosło ją czterech ludzi. Za czarnoobitą
drewnianą trumną szła pani Schnitzler ze sy- drewnianą trumną szła pani Schnitzler ze sy-
nem. Kiedy widziało się go, młodego j zalęk- nem. Kiedy widziało się go, młodego j zalęk-
nionego, człowiek uświadamiał sobie, jak ma- nionego, człowiek uświadamiał sobie, jak ma-
lo tu było młodych ludzi. Gdy kantor skoń- lo tu było młodych ludzi. Gdy kantor skoń-
czył ostatnią modlitwę i kiedy ludzie poczęli czył ostatnią modlitwę i kiedy ludzie poczęli
tłoczyć się w hali, zbierał człowieka strach: tłoczyć się w hali, zbierał człowieka strach:
Wszyscy ci mężczyżni j wszystkie kobiety, Wszyscy ci mężczyżni j wszystkie kobiety,
wszyscy którzy opłakiwal Schnitzlera którzy wszyscy którzy opłakiwal Schnitzlera którzy
przybyli pożegnać się z nim, wszyscy oni byli przybyli pożegnać się z nim, wszyscy oni byli
starzy. starzy.
Modlitwa byla krótka, jak życzył sobie Modlitwa byla krótka, jak życzył sobie
Schnitzler. A potem znowu stało się na Schnitzler. A potem znowu stało się na
nem sioncu jesiennem przed oiwartym nem sioncu jesiennem przed oiwartym
bem. Mężczyźni i kobiety, pisarze, ak bem. Mężczyźni i kobiety, pisarze, ak
lekarze rzucali grudy ziemi na trumnę, lekarze rzucali grudy ziemi na trumnę,
spoczywała już w dole. Ogladać ich w spoczywała już w dole. Ogladać ich w
tle dziennem było rzeczą upiorna. Byl tle dziennem było rzeczą upiorna. Byl
chód cieni, który mijał go tu raz jeszcz chód cieni, który mijał go tu raz jeszcz
były kiedyś bardzo piękae, wi były kiedyś bardzo piękae, wi
biety — biety —
było jeszcze, ale jakże daleke mamy j. było jeszcze, ale jakże daleke mamy j.
sobą czasy „słodkich dziewcząt" — pani sobą czasy „słodkich dziewcząt" — pani
ły łzy w oczach. Czy płakały z powodu ły łzy w oczach. Czy płakały z powodu
jego pisarza, czy też gwoli sobie samym jego pisarza, czy też gwoli sobie samym
czyźni — byli kiedyś Anatolami — tera czyźni — byli kiedyś Anatolami — tera
zmęczeni, zuzyci a żółtawa ich skóra p zmęczeni, zuzyci a żółtawa ich skóra p
minala skórę Zmarlego. Jak gdyby oni minala skórę Zmarlego. Jak gdyby oni
i czas ich zstąpił w grób. i czas ich zstąpił w grób.
Naraz nad glowami ludzi odéwiercie Naraz nad glowami ludzi odéwiercie
cych w sposób tak osobliwy to co było, cych w sposób tak osobliwy to co było,
cających na trumnę grudy ziemi, słysz cających na trumnę grudy ziemi, słysz
się glos puszczyka, jasny, przenikliwy, się glos puszczyka, jasny, przenikliwy,
białego dnia. Czy spłoszył go ktoś na cr białego dnia. Czy spłoszył go ktoś na cr
rzu z kamiennego ukrycia, że polatywe rzu z kamiennego ukrycia, że polatywe
ślepy zadnia, tam i sam? Albo czy też ślepy zadnia, tam i sam? Albo czy też
się, by również pożegnać się z poeta śn się, by również pożegnać się z poeta śn
Albo czy też wieścił napiętnowanym Albo czy też wieścił napiętnowanym
znikemość? Trzepotal dlguo skrzydłan znikemość? Trzepotal dlguo skrzydłan
szczyk nad mogiłą Schnitzlera. Widać szczyk nad mogiłą Schnitzlera. Widać
lo jeszcze, kiedy wszyscy ludzie już po lo jeszcze, kiedy wszyscy ludzie już po
wsiedli do samochodów i do tramwaj wsiedli do samochodów i do tramwaj
znowu udać się do miasta, nałożyć znowu udać się do miasta, nałożyć
szminkę, robić nową literatutę, witać n szminkę, robić nową literatutę, witać n
śmiertelnych. Tylko puszczyk został i śmiertelnych. Tylko puszczyk został i
lywał Nad grobem pisarza. Nad grobem lywał Nad grobem pisarza. Nad grobem
sta — starego, barokowego, zapelnione sta — starego, barokowego, zapelnione
dami miasta cesarskiego. Wiednia. dami miasta cesarskiego. Wiednia.
OBSERVER OBSERVER
I. österr. behördl. konzessioniertes I. österr. behördl. konzessioniertes
Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte Unternehmen für Zeitungs-Ausschnitte
WIEN, I., WOLLZEILE 11 WIEN, I., WOLLZEILE 11
TELEPHON R-23-0-43 TELEPHON R-23-0-43
NOWY DZIENNIK NOWY DZIENNIK
(Kraków) (Kraków)
16LISTI 16LISTI
OSKAR MAURIUS FONTANA (Wiedeń) OSKAR MAURIUS FONTANA (Wiedeń)
Pogrzeh Schnitzlera Pogrzeh Schnitzlera
Artura Schnitzlera pochowano w słoneczne, Artura Schnitzlera pochowano w słoneczne,
zimne, jesienne przedpołudnie. W testamen- zimne, jesienne przedpołudnie. W testamen-
cie prosił o pogrzeb ostatniej klasy i żeby u cie prosił o pogrzeb ostatniej klasy i żeby u
trumny nie było żadnych kwiatów. Mimoto trumny nie było żadnych kwiatów. Mimoto
kwiaty nadeszły. Z Kopenhagi: „Od starych kwiaty nadeszły. Z Kopenhagi: „Od starych
przyjaciól". To mu się należało. Zjawil się przyjaciól". To mu się należało. Zjawil się
również wielki piękny wieniec czerwonych również wielki piękny wieniec czerwonych
róż. Nie było szarfy na tym wieńcu. Kto prze- róż. Nie było szarfy na tym wieńcu. Kto prze-
słał ostatnie te pozdrowienia, tego nie można słał ostatnie te pozdrowienia, tego nie można
było stwierdzić. Także i to milczenie miłości było stwierdzić. Także i to milczenie miłości
i wdzięczności należało mu się. Nie móglby i wdzięczności należało mu się. Nie móglby
być pochowany bez tych kwiatów, które mil- być pochowany bez tych kwiatów, które mil-
cząco podano z mroków jemu, który poszedł cząco podano z mroków jemu, który poszedł
w mrok. w mrok.
cmentarza czekali cmentarza czekali
Przed halą żydowskiego Przed halą żydowskiego
Wiednia, czekalo Wiednia, czekalo
pisarze Wiednia i aktorzy pisarze Wiednia i aktorzy
na trumnę wielu lekarzy. Zebrały się raz je- na trumnę wielu lekarzy. Zebrały się raz je-
szcze postacie Schnitzlera. Słychać było dużo szcze postacie Schnitzlera. Słychać było dużo
pełnych zadumy, literackich rozmów o umie- pełnych zadumy, literackich rozmów o umie-
raniu i o ostatnich chwilach. Bylo to, jak u raniu i o ostatnich chwilach. Bylo to, jak u
Schnitzlera. Widziano aktorów uradowanych, Schnitzlera. Widziano aktorów uradowanych,
że mogą się pokazać z szminką smutku na że mogą się pokazać z szminką smutku na
jakby dla zdjęcia jakby dla zdjęcia
nieubarwionej twarzy- nieubarwionej twarzy-
do filmu dźwiękowego, które miało może do filmu dźwiękowego, które miało może
miejsce. Jeden z aktorów nosił potężną brodę. miejsce. Jeden z aktorów nosił potężną brodę.
Była to broda prawdziwa, zapuścił ją. ale Była to broda prawdziwa, zapuścił ją. ale
broda czyniła wrażenie, jakby przylepiona, broda czyniła wrażenie, jakby przylepiona,
jak teatr, który nigdy nie przestaje grać sie- jak teatr, który nigdy nie przestaje grać sie-
bie. Jak u Schnitzlera. Lekarze stali zakłopo- bie. Jak u Schnitzlera. Lekarze stali zakłopo-
tani i pełni wiedzy, na uboczu. Przywykli tak tani i pełni wiedzy, na uboczu. Przywykli tak
w komedjach i nowelach Schnitzlera, a tu na w komedjach i nowelach Schnitzlera, a tu na
pogrzebie grano raz jeszcze Schnitzlera. pogrzebie grano raz jeszcze Schnitzlera.
box 43/24 box 43/24
Nie było prezydenta republiki. Nie wysłał Nie było prezydenta republiki. Nie wysłał
nawet zastępcy. Bo pocóżby? „Tylko błazen, nawet zastępcy. Bo pocóżby? „Tylko błazen,
tylko poeta" — powiada Nietzsche, którego tylko poeta" — powiada Nietzsche, którego
prezydent republiki zna może, choćby nie z prezydent republiki zna może, choćby nie z
czytania. Z pośród ministrów nie zjawił się czytania. Z pośród ministrów nie zjawił się
nikt; radca ministerjalny i radca sekcyjny nikt; radca ministerjalny i radca sekcyjny
„zastępowali" ministerstwo oświaty. Także „zastępowali" ministerstwo oświaty. Także
burmistrz miasta Wiednia został w domu. burmistrz miasta Wiednia został w domu.
Czy zachorował? Nagle? Tylko, że niestety Czy zachorował? Nagle? Tylko, że niestety
także i wiceprezydenci mieli tego przedpołu- także i wiceprezydenci mieli tego przedpołu-
dnia do załatwienia ważne i niecierpiące zwło dnia do załatwienia ważne i niecierpiące zwło
ki czynnożci urzędowe. Przyszedł jednak pe- ki czynnożci urzędowe. Przyszedł jednak pe-
wien radca miejski, ale on przyszedłby i bez wien radca miejski, ale on przyszedłby i bez
jako le- jako le-
upełnomocnienia, własnowolnie, upełnomocnienia, własnowolnie,
karz i entuzjasta sztuki. Tak więc nie było karz i entuzjasta sztuki. Tak więc nie było
oficjalnego Wiednia zupełnie na pogrzebie te- oficjalnego Wiednia zupełnie na pogrzebie te-
go pisarza, który od pokolenia ludzkiego uczy go pisarza, który od pokolenia ludzkiego uczy
nił dla Wiednia więcej, niż wszystkie rządy i nił dla Wiednia więcej, niż wszystkie rządy i
przedstawicielstwa miasta i partje razem przedstawicielstwa miasta i partje razem
wzięte. Taki już jest Wiede i tak pogrzebano wzięte. Taki już jest Wiede i tak pogrzebano
Schnitzlera po wiedeńsku w myśl słów „gar Schnitzlera po wiedeńsku w myśl słów „gar
net ignorieren . Ale to odpowiadało Schnitzle net ignorieren . Ale to odpowiadało Schnitzle
rowi, który nigdy nie był osobą oficjalną, ani rowi, który nigdy nie był osobą oficjalną, ani
nie chciał być nią. nie chciał być nią.
Oto przyniesiono już trumnę z willi Schnit- Oto przyniesiono już trumnę z willi Schnit-
zlera. Niosło ją czterech ludzi. Za czarnoobitą zlera. Niosło ją czterech ludzi. Za czarnoobitą
drewnianą trumną szła pani Schnitzler ze sy- drewnianą trumną szła pani Schnitzler ze sy-
nem. Kiedy widziało się go, młodego j zalęk- nem. Kiedy widziało się go, młodego j zalęk-
nionego, człowiek uświadamiał sobie, jak ma- nionego, człowiek uświadamiał sobie, jak ma-
lo tu było młodych ludzi. Gdy kantor skoń- lo tu było młodych ludzi. Gdy kantor skoń-
czył ostatnią modlitwę i kiedy ludzie poczęli czył ostatnią modlitwę i kiedy ludzie poczęli
tłoczyć się w hali, zbierał człowieka strach: tłoczyć się w hali, zbierał człowieka strach:
Wszyscy ci mężczyżni j wszystkie kobiety, Wszyscy ci mężczyżni j wszystkie kobiety,
wszyscy którzy opłakiwal Schnitzlera którzy wszyscy którzy opłakiwal Schnitzlera którzy
przybyli pożegnać się z nim, wszyscy oni byli przybyli pożegnać się z nim, wszyscy oni byli
starzy. starzy.
Modlitwa byla krótka, jak życzył sobie Modlitwa byla krótka, jak życzył sobie
Schnitzler. A potem znowu stało się na Schnitzler. A potem znowu stało się na
nem sioncu jesiennem przed oiwartym nem sioncu jesiennem przed oiwartym
bem. Mężczyźni i kobiety, pisarze, ak bem. Mężczyźni i kobiety, pisarze, ak
lekarze rzucali grudy ziemi na trumnę, lekarze rzucali grudy ziemi na trumnę,
spoczywała już w dole. Ogladać ich w spoczywała już w dole. Ogladać ich w
tle dziennem było rzeczą upiorna. Byl tle dziennem było rzeczą upiorna. Byl
chód cieni, który mijał go tu raz jeszcz chód cieni, który mijał go tu raz jeszcz
były kiedyś bardzo piękae, wi były kiedyś bardzo piękae, wi
biety — biety —
było jeszcze, ale jakże daleke mamy j. było jeszcze, ale jakże daleke mamy j.
sobą czasy „słodkich dziewcząt" — pani sobą czasy „słodkich dziewcząt" — pani
ły łzy w oczach. Czy płakały z powodu ły łzy w oczach. Czy płakały z powodu
jego pisarza, czy też gwoli sobie samym jego pisarza, czy też gwoli sobie samym
czyźni — byli kiedyś Anatolami — tera czyźni — byli kiedyś Anatolami — tera
zmęczeni, zuzyci a żółtawa ich skóra p zmęczeni, zuzyci a żółtawa ich skóra p
minala skórę Zmarlego. Jak gdyby oni minala skórę Zmarlego. Jak gdyby oni
i czas ich zstąpił w grób. i czas ich zstąpił w grób.
Naraz nad glowami ludzi odéwiercie Naraz nad glowami ludzi odéwiercie
cych w sposób tak osobliwy to co było, cych w sposób tak osobliwy to co było,
cających na trumnę grudy ziemi, słysz cających na trumnę grudy ziemi, słysz
się glos puszczyka, jasny, przenikliwy, się glos puszczyka, jasny, przenikliwy,
białego dnia. Czy spłoszył go ktoś na cr białego dnia. Czy spłoszył go ktoś na cr
rzu z kamiennego ukrycia, że polatywe rzu z kamiennego ukrycia, że polatywe
ślepy zadnia, tam i sam? Albo czy też ślepy zadnia, tam i sam? Albo czy też
się, by również pożegnać się z poeta śn się, by również pożegnać się z poeta śn
Albo czy też wieścił napiętnowanym Albo czy też wieścił napiętnowanym
znikemość? Trzepotal dlguo skrzydłan znikemość? Trzepotal dlguo skrzydłan
szczyk nad mogiłą Schnitzlera. Widać szczyk nad mogiłą Schnitzlera. Widać
lo jeszcze, kiedy wszyscy ludzie już po lo jeszcze, kiedy wszyscy ludzie już po
wsiedli do samochodów i do tramwaj wsiedli do samochodów i do tramwaj
znowu udać się do miasta, nałożyć znowu udać się do miasta, nałożyć
szminkę, robić nową literatutę, witać n szminkę, robić nową literatutę, witać n
śmiertelnych. Tylko puszczyk został i śmiertelnych. Tylko puszczyk został i
lywał Nad grobem pisarza. Nad grobem lywał Nad grobem pisarza. Nad grobem
sta — starego, barokowego, zapelnione sta — starego, barokowego, zapelnione
dami miasta cesarskiego. Wiednia. dami miasta cesarskiego. Wiednia.