13.
Miscellaneous
box 44/9
den Relander
R. Reichert.
Hilversum
Apeldoor
Haarles Dagblad
Nieuwe Rotterd. Crt.
Haarlem
Rotterdam
Leitsch Dagblad
De Rotterdammer (Chr.
Leiden
Rotterdam
Masbode
De Vriz, Democraat
Rotterdam
Haarlem,
1936
Ochtend¬

Editie.
Avond¬

fin afgewogen en behooren tot het beste proza gegeven. De geschiedens krijgt hierdoor iets
van het Duitsche taalgebied; prachtig en
plastisch, dat nu en dan tot groote monumen¬
Letterkunde

vol zijn de schilderingen van een, in de phan¬
taliteit stigt. Toch blijft het geheel slechts een
.
tasie van den hoofdpersoon beliefde Ooster¬
voorspel voor den Davidcyclus, welken de
dichter als religieus-national „Festspiel wi
sche tempelorgie. De psychologische uitpluizeri¬
Richard Beer-Hofmann.
doorzetten. Na een arbeid van nog veertier
tot aan een denkbeeldig huwelijk staat in
jaren werd in 1932 het eerste hoofddeel Der
nau verband tot den kring van Freuden
Schnitzler.
junge David voltood, dat na een bibel¬
Bij zijn geventigsten geboortedag.
schen prolog, de opneming van de stammede
Het volgende belangrijke werk ontstaat eerst
Ruth, de gebeurtenissen van de vervolging var
Dedichter, die morgen zijn zeventigsten
David door Saul tot den dood van den laatste
verjaarag viert, behoort tot de belangrijkste
door de Filistinen en de kroning van den
gestalten van het oude Oostenrik, tot den
jongen koning bevat. De tegenstellingen in het
kleinen vriendenkring om Schnitzler en Hugo
lot van Saul en David worden auidelijk. De
von Hofmannsthal, met wie hij gezamenlijk de
oder wordende, wantrouwende heerscher, die
jaren zijner jeugd sleet. In den zomer van
overwonnen wordt, en de jonge gezalfde krigs¬
1932 had it — aan een omvangrijken weten¬
man, die in zeer zware gewetensconflicten in
schappelijken arbeid bezig — gelegenheid dr.
dienst van den koning der Filistijnen en als
Beer-Hofmann te zijnen huize te Weenen te
onderdaan van Saul en vriend von Jonathan
bezoeken en met hem vele levendige gesprekken
geraakt,
over litteraire problemen te voeren
David moet, gelijk Job. nog het zwaarste li¬
De villa van den dichter in de Weensche
den doorstaan voordat hij, na den plotselingen
voorstad Wahring is een groot bouwerk van
dood van zijn derde vrouw Macha, tot koning
den, aan het einde der vorige eeuw bekenden,
gekroond en uitgeroepen werd. De groote liin,
architect Josef Hoffmann. Het medieren
die van Jacob naar Ruth en van deze naar
tuinhek vertoont een Davidsschild, als een
koning David loop, toont het religieus-my¬
teeken dat de dichter zijn heele leven het
tieke der historische opvatting van Beer-Hof¬
Jodendom en zijn bibelsch-historische wereld
mann, welke wij volledig afgeron eerst na de
beleed
volttooring van den geheelen cyclus zullen kun-
De eerste indruk was reeds belangrijk. Men
nen zien. Het is intusschen uiterlijk een gering
vindt hier in reproductie het portret van Beer¬
levenswerk van enkele deelen, dat voor het
Hofmann als vijftigjarige, met de in de verte
grootste deel bij den ouden Fischer verlagte
staende, peinzende oogen en baard. De zes-en-
Berlin is verschenen, welke voornamelijk op
sestig-jarige leek, hiermee vergeleken, bina
den kring der Weensche schrijvers rondom
jonger; een middelmatig groote figur en
Hofmannsthal steunde. Van het essayistische
scher gesneden trekken, de keurig gekripte
taalvermogen van Beer-Hofmann getugt dann
sik en het haar waren een weinig gris geworden
een kleine, wonderlijk moe rede over Mozart
Dwingend echter blikten de oogen den bezoeken
uit 1906, welke als een verrukkelijke variatie
met bijna suggestive kracht tegemoet
Richard Beer-Hofmann.
van den Mohammed van Goethe over het
Wij spraken vooral over zijn jeug, die hi
musikale gene van Oostenrijk gaat, dat van de
in 1904. Na de eeuwswisseling deelden Hof¬
in nauwe vriendschap met Hugo von Hofmanns¬
zingende en klinkende barok-stad Salzburg mit
mannsthal en Beer-Hofmann hetzelfde stre¬
thal had doorgebracht. Beer-Hofmann behoorde
de groote wereld in trok en haar met zijn kunst
ven, onbekende treurspelen uit de Engelsche
tot den litterairen kring van Café Griensteidl,
betooverde. Van de vereering van den schrijven
litteratur ten tijde van Elizabeth te doer
waar omstrecks 1890 de jong-Weensche littera¬
voor Goethe getugt de groote bewerking van
herleven. De kring om Shakespeare is voor
toren van de fin de siècle, onder leiding var
Faust in 1932, welke hij voor het Weensche
Hermann Bahr samenkamen. Als jonge man
alle jonge drama-schrijvers de voornaamste Burgtheater tot stand bracht en waarvan het
van gegoeden huize studeerde hy eerst rechten
invloedsfeer geworden en ook Beer-Hofmann eerste en tweede deel op een avond in zes nur
en leefde daarnaast geheel voor zijn litteraire er
vindt hier aansluiting by den grooten drama¬
gegeven werden; een koen en interessant ex¬
aesthetische behoeften. Hij verzamelde moi¬
tischen vorm. Tezelfder tijd als Hofmannsthals periment.
boeken en oude prenten, porselein — en ook
Gerettetes Venedig ontstaat in 1904
Verscheidene avonden mocht ik met den dich
ongewone psychische stemmingen, zooals dat Beer-Hofmann's meesterlijke drama Der
ter en zijn echtgenoote in hun mooie Ween-
in den tijd van het vroege symbolisme ge¬
Graf von Charolais, ontleend aan de sche woning en het Türkenschanzpark over
bruikelijk was. Ongeveer in 1892 had de litteraire
intrige van een tooneelstuk in den barokstijl het ontstaan van zijn werken en den vrien-
vriendenkring: Beer-Hofmann, Hofmannsthal,
van Massinger en Field, The Fatal denkring spreken. De overvloed der herinnerin¬
Salten en Schnitzler zich verbrekelijk
Dowry. Het origineel is een echte gruel¬
gen opkomend uit dien ouden tijd was verras¬
aaneengesloten; vier vrienden, die in een echte
tragedie uit de Engelsche zeventiende eeuw
send. Zij werden nog aangevuld door de lec¬
werkgemeenschap met elkaar leeden, en in de Beer-Hofmann vormt daaruit een geheel zelf
tuur van de jeugdbrieven, vooral die van Hof¬
bekoorlijke omgeving van Weenen samen fiets¬
standig werk, dat met het volste recht aan mannsthal aan den dichter; daarom mogen tot
tochten maakten. Veel hiervan heeft Schnitzler zijn eigen scheppingsarbeid kan worden toe- slot eenige regels uit zoo een brief volgen, om¬
in zijn roman Der Weg ins Freie vast¬
dat zij den schoonsten persoonlijken karaktertrek
geschreven een groote tragedie voll van het
gelegd. De jonge schrijvers lazen elkaar hun
van den auteur Beer-Hofmann bevatten, uitge¬
dienste menschelijk inzieht, die zoowel van
nieuwste werken voor, en onderwerpen die aan
taal als tooneel-technisch van voortreffelijke sproken door zijn belangrijksten vriend, en die
deze woorden heden zou herhalen, indien niet
gemeenschappelijke kritik. Leespremière was kwaliteit is en onder Reinhardt talrijke ver¬
de uitdrukking, die in dezen kring daarvoor
een al te vreed lot hem, in den bloei zijner
tooningen beleerde. De schoonste en rijkste
werd uitgevonden. Loris Hermannsthal was de
gedeelten van dit belangrijke werk liggen in jaren, aan ons ontrukt had. Hofmannsthal
jongste onder hen, bina een wonderkind in
schrift in 1897 uit Vasese:
de diepe en aangrijpende monologen, waarin
zijn prille volmaaktheid, de geistesprinzliche
„Mijn beste Richard, Je bent zoove
de jonge Charolais over zijn gestorven vader
Knabe, zooals Thomas Mann hem eens ge¬
rijper en voltooider dann ik en bezit van beide.
spreckt; maar verder ook in de figur van
noemd heeft. Belangrijk zijn vooal de gezamen¬
goedheid en insicht in het juste, zoo veel meer,
„Roter Itzig, den Joodschen schuldeischer, die
lijke zomerreizen in het Salkammergut en de
dat ik wel weet dat mijn vrientschap voor jo
zijn schuldvorderingen wil intrekken. Hier
samenkomsten in de, door alle Oostenrijkers
niet die waarde kan hebben, die de jouwe voor
wordt meedoogenloos openhartig de gansche
mit heeft, maar een veel, veel geringere
zoo geliefde stad Salzburg, waan kort daarop het
ellende van Shylock nog eens opnieuw getee¬
Ikal noot in staat zijn en zal ook noot
denkbeeld der „Festspiele van Hofmannsthal
kend. Er ontstaat een blijvende figur, van
wenschen, uit het weese van mijn wezen de
en Reinhardt ontstand. Over zoo een samen¬
Jodennood en Jodenellende op den drempe
draden te trekken, die een geschenk van jou
komst schrift Hofmannsthal in een brief-gedich
van den nieuwen tijd, zonder de minste
zijn, alles zu uit elkaar vallen. Ik weet nau-
aan Beer-Hofmann, in 1892, nadat hi over cer¬
idealiseerende verteekening, die tegelijk toont, keurig dat er geen mensch bestaat, aan wien il
nieuw ontwerp voor een drama heeft gesproken:
hoe de Joden door het noodlot tot gehate en
zoo veel schuldig ben als aan jou. Hec ommerk¬
verachte menschen gemaakt werden
Aber alles dieses wird sich
baar is dat gekomen. In de honderden gesprek¬
De dichter is hier door een caricaturale
ken, die wij in deze vijf jaar met elkaar gehad
Finden, wenn in Strobl einmal